Driveplikta er fastsett i Jordlova (lova av 12.05.1995). Etter §8 i Jordlova har eigar av eigedom med jordbruksareal driveplikt i heile eigartida. Driveplikta inneber at jordbruksareala skal dyrkast og haustast årleg. Den 1. juli 2009 vart reglane om driveplikt på jordbruksareal endra.

Driveplikta gjeld fulldyrka jord, overflatedyrka jord og innmarksbeite slik desse er definerte i AR5, arealklassifiseringane frå  NIBIO. Det er ingen nedre arealgrense for driveplikt og driveplikta gjeld uavhengig av planstatusen til arealet. Ta kontakt med kommunen eller sjekk gardskart frå NIBIO dersom du er usikker på kva slags areal som er på eigedommen.

Driveplikta gjeld ikkje skog. For skog gjeld Skogbrukslova.

Meir informasjon om driveplikta kan finnast på nettsida til Landbruksdirektoratet.

Korleis oppfylla driveplikta?

Driveplikta er ei personleg plikt. Eigaren kan oppfylla driveplikta sjølv eller ved å leiga bort heile eller deler av jordbruksarealet på dei vilkåra som lova set. Innan 1 år frå ein overtek eigedommen må eigaren bestemma seg for om han ønskjer å driva jorda sjølv eller å oppfylla ved bortleige. Ved bortleige må følgjande vilkår oppfyllast:

• Det må inngåast skriftleg leigekontrakt med minimum 10 års varigheit.
• Leigeavtalen må føra til driftsmessige gode løysingar.

Avtalen må vera skriftleg og uoppseieleg frå eigar si side. Leigetakar kan seia opp utan at regelverket er til hinder. I tillegg må avtalen føra til driftsmessige gode løysingar. Avtalar som ikkje oppfyller krava, kan ikkje gjerast gjeldande mellom partane eller overfor styresmaktene.

Når avtalen er inngått, skal eigar senda kopi av avtalen til kommunen. Dersom du er i tvil om ein bortleigeavtale tilfredsstiller krav i lova, kan du ta kontakt med kommunen på førehand. Sjølv om avtalen er uoppseieleg frå eigars side, kan eigar heva avtalen dersom leigetakar mislegheld avtalen.

Jordleigeavtalar som vart inngått før 1. juli 2009 gjeld fram til dei er gått ut. Etter dette må driveplikta oppfyllast i tråd med dei nye reglane.

Forslag til jordleigeavtalar kan finnast på nettsida til Statsforvalteren i Agder. 

Søknad om fritak frå driveplikta

Jordlova si §8a gir tilgangen til å søkja om fritak frå driveplikta. Søknad om fritak skal sendast kommunen innan eitt år etter overtaking av eigedommen eller før inngåtte leigeavtalar går ut. Det kan søkjast om varig eller mellombels fritak for drift av jordbruksareal. Det kan også søkjast om fritak frå krava om skriftleg avtale, lengde på avtalen og for delar av jordbruksarealet på eigedommen.

Søknaden skal sendast kommunen. Ved avgjerda av ein fritakssøknad skal det leggjast vekt på kor viktig det er å halda jordbruksarealet i hevd, storleiken på arealet, avkastingsevna og om det er bruk for jordbruksarealet som tilleggsjord i området. Det skal også leggjast vekt på søkjars livssituasjon.

Meir informasjon om å søkja fritak frå driveplikta kan finnast på nettsida til Landbruksdirektoratet.

Sanksjonar ved brot på driveplikta

Dersom driveplikta ikkje blir oppfylt ved eiga drift eller ved bortleige, kan kommunen inngå avtale om bortleige av heile eller deler av eigedommen for inntil 10 år. Statsforvaltaren i Agder kan gi bot dersom driveplikta blir vesentleg misleghaldne.

Odelslova har reglar om odelsrett og åsetesrett. I Europa er det berre Noreg som framleis har ei lov om odelsrett. Landbruksdirektoratet er nasjonal fagstyresmakt for odelslova. Det betyr at Landbruksdirektoratet svarer på generelle spørsmål om lova.

Meir informasjon om odel kan finnast på nettsida til Landbruksdirektoratet.